Bazen hayatın içinde öyle güçlü kavramlar vardır ki, doğru şekilde kullanıldığında zamanla çığ gibi büyür. Bileşik getiri, finans dünyasında işte tam olarak böyle bir güçtür. Öyle ki Albert Einstein bile bu etkiyi “dünyanın 8. harikası” olarak tanımlamıştır. Bu yazıda bileşik getiri nedir, neden bu kadar güçlüdür, nasıl işler ve yatırımlarımızda bize nasıl avantaj sağlar gibi sorulara birlikte yanıt arayacağız.
Bileşik Getiri Nedir?
Kısaca tanımlamak gerekirse, bileşik getiri, elde edilen kazancın ana paraya eklenmesiyle sonraki dönemlerde bu yeni toplam üzerinden yeniden getiri elde edilmesi sürecidir. Yani faiz ya da kazanç sadece ana paraya değil, biriken faizlere de uygulanır.
Basit Bir Örnekle Anlatırsak
10.000 TL paranız olduğunu düşünün. Bu parayı yıllık %10 getiri sağlayan bir yatırım aracına koydunuz.
- yıl sonunda 10.000 TL’niz 11.000 TL olur.
- yılın sonunda getiri artık 10.000 TL’ye değil, 11.000 TL’ye uygulanır ve 12.100 TL olur.
- yılın sonunda ise 13.310 TL’ye çıkar…
Her yıl kazançlar da kazanç üretmeye başlar. İşte bu kümülatif büyüme bileşik getiri etkisidir.
Bileşik Getiriyi Neden “Dünyanın 8. Harikası” Olarak Görüyoruz?
Çünkü bileşik getiri zamanla geometrik büyüme sağlar. Bu, finansal okuryazarlığı olanlar için ciddi bir avantajdır. Bileşik getiri:
- Zamana yayıldığında büyük etki yaratır.
- Uzun vadeli yatırımcıların en büyük dostudur.
- Erken başlayanla geç başlayan arasındaki farkı uçuruma dönüştürür.
Einstein Ne Demişti?
“Bileşik faiz, insan aklının anlayabileceği en büyük güçtür. Anlayan kazanır, anlamayan öder.”
Bileşik Getiri ile Basit Getiri Arasındaki Fark Nedir?
| Özellik | Basit Getiri | Bileşik Getiri |
|---|---|---|
| Getiri Hesaplama | Sadece ana para üzerinden | Ana para + birikmiş getiriler |
| Zamanla Etkisi | Lineer | Üssel (geometrik) |
| Örnek Kazanç | 10 yıl sonra %10 = %100 kazanç | 10 yıl sonra %159 kazanç (yaklaşık) |
Bileşik Getiri Nasıl Hesaplanır?
Formül:
FV = PV × (1 + r)ⁿ
- FV: Gelecekteki değer
- PV: Şimdiki değer (başlangıç sermayesi)
- r: Yıllık getiri oranı
- n: Yıl sayısı
Örnek:
- PV: 20.000 TL
- r: %8
- n: 20 yıl
Hesap:
20.000 × (1 + 0.08)²⁰ ≈ 93.219 TL
Yani sadece 20 yıl bekleyerek 4,5 katına çıkan bir birikim!
Gençken Başlamanın Gücü
Bileşik getirinin gerçek gücü zamanla ortaya çıkar. Aynı tutarda yatırımı farklı yaşlarda başlatan iki kişi arasındaki farkı görelim:
| Kişi | Yıllık Yatırım | Süre | Başlama Yaşı | Toplam Katkı | 60 Yaşındaki Değer (8%) |
|---|---|---|---|---|---|
| Ali | 10.000 TL | 10 yıl | 25 | 100.000 TL | 1.230.000 TL |
| Ayşe | 10.000 TL | 20 yıl | 35 | 200.000 TL | 988.000 TL |
Ali, daha az para yatırmasına rağmen daha çok kazanıyor. Çünkü erken başlamak, zamanın gücünü arkasına almak demektir.
Nerelerde Bileşik Getiri Kullanılır?
1. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)
Her ay düzenli katkı + devlet desteği + bileşik getiri = emeklilikte ciddi birikim.
2. ETF ve Fon Yatırımları
Uzun vadeli ETF yatırımlarında temettüler yeniden yatırıma dönerse bileşik getirinin etkisi katlanır. ETF nedir yazımda bu konuyu detaylıca anlattım.
3. Temettü Hisseleri
Temettülerle yeni hisse alınırsa getirinin getirisiyle kar artar. Temettü nedir? yazımda bu stratejiye detaylıca yer verdim.
Bileşik Getiri ve “Uyuyarak” Kazanmak
Bileşik getiriyle pasif gelir üretmek mümkün. Yatırımın seni çalıştırdığı bir sisteme dönüşür:
- Zaman senin lehine işler.
- Kararlar erkenden alındığı için stres azalır.
- Uyurken bile portföyün büyür.
Bu konuda detaylı bilgiye Pasif Gelir nedir yazımdan ulaşabilirsin.
Bileşik Getiriden En İyi Nasıl Yararlanılır?
- Erken Başla: Ne kadar erken, o kadar fazla kazanç.
- Düzenli Yatırım Yap: Her ay aynı tutarda yatırım bile çok şeyi değiştirir.
- Kazancı Sisteme Geri Döndür: Temettüleri, faizleri çekme; yeniden yatırıma dönüştür.
- Sabırlı Ol: Kısa vadede büyüme yavaş, ama yıllar ilerledikçe ivmelenir.
- Masraflara Dikkat Et: Fon kesintileri bileşik getirinin düşmanı olabilir.
Sonuç: 8. Harikayı Yanına Al
Bileşik getiri; zaman, sabır ve disiplinle birleştiğinde hayal bile edilemeyecek noktalara ulaşmanı sağlar. Küçük adımlarla başlayıp, uzun vadede büyük servetler inşa etmenin anahtarıdır. Bir yatırımcı olarak bu gücü anlamak ve kendi lehine kullanmak, seni finansal özgürlüğe birkaç adım daha yaklaştırır.
“Para kazanmak yetmez, onu senin yerine çalıştıracak strateji gerekir.”
Bileşik getiri, işte tam da bu noktada devreye girer.
